Το τοπωνύμιο Κάστρο, σημαίνει φρούριο. Στη σημερινή του μορφή ο οικισμός αποτελεί δείγμα κάστρου της ενετικής περιόδου. Είναι χτισμένο πάνω σε αρχαία πόλη το «άστυ» όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος. Κατοικείται από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα και είναι ένα ανοιχτό μουσείο. Η πρώτη σειρά από τα συνεχόμενα διώροφα ή τριώροφα σπίτια, αποτελεί το εξωτερικό μεσαιωνικό τείχος. Εδώ κατοικούσε η λαϊκή τάξη, ενώ στην εσωτερική σειρά που βρίσκεται στο ψηλότερο μέρος του κάστρου, διέμενε η αριστοκρατική τάξη, για να έχει περισσότερη ασφάλεια από τις πειρατικές επιδρομές και λεηλασίες. Ο επισκέπτης μπαίνει και σήμερα στο Κάστρο από τις παλιές εισόδους-στοές (λότζιες), τις οποίες άλλοτε ασφάλιζαν και προστάτευαν πολεμικοί πύργοι. Εξαιτίας της στενότητας του χώρου στα κτίσματα παρατηρείται η οριζόντια ιδιοκτησία. Το Κάστρο ήταν η πρωτεύουσα της Σίφνου κατά την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο ως το 1836, καθώς και έδρα της Αρχιεπισκοπής Σίφνου και Επισκοπής Σιφνομήλου. Η μητροπολιτική κατοικία ήταν στην κορυφή της ακρόπολης, τα σημερινά «δεσποτικά». Εδώ πλησιόχωρα βρισκόταν άλλοτε και ο μητροπολιτικός ναός των Καθολικών, σήμερα Φραγκαντώνης. Στην είσοδο του χωριού, εκεί που σήμερα βρίσκεται το κοιμητήριο του Κάστρου και οι ναοί του Αγίου Στεφάνου και Αγίου Ιωάννη, λειτούργησε η περίφημη Σχολή του Αγίου Τάφου (1687-1835), γνωστή ως «Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους». Ο επισκέπτης μπορεί να κάνει έναν περίπατο στον πεζόδρομο, να θαυμάσει το γραφικό εκκλησάκι Εφταμάρτυρος και να επισκεφθεί το αρχαιολογικό μουσείο. Στα νότια ρίζια του Κάστρου, βρίσκεται ο Γιαλός ή Σεράλια το αρχαίο λιμάνι της Σίφνου, που σημαίνει παλάτι, ίσως από τις μεγαλοπρεπείς οικοδομές που υπήρχαν στα χρόνια της τουρκοκρατίας στην κοιλάδα του Γιαλού.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου